Tác giả: Jiddu Krishnamurti
Nhiều và đủ loại kinh nghiệm khác nhau tôi đã trải qua, suy nghĩ và cảm xúc; vô số đam mê, cục súc lẫn cao đẹp, những sự cảm thông thanh khiết và tình yêu vĩ đại; đủ loại tình yêu, tinh tuyền có ích kỉ có, rồi đủ dạng của sự thỏa mãn và cảm giác tinh tế, choáng ngợp, rồi cả thông minh cao thượng lẫn gian trá ti tiện tôi đều đã biết; qua nhiều năm rồi nhiều thế kỉ, qua các đất nước khác nhau, đủ mọi chủng tộc, qua mọi khả năng, tôi đã trải qua và giành lấy kiến thức này mà thế giới có thể trao tặng cho những ai tìm kiếm và chịu đau khổ.
Tuy vậy ở đâu cái thứ ánh sáng đó mà các nhà hiền triết đã nhìn thấy, sự thật đó mà nó chinh phục tất cả những thứ không thật, từ bi đó mà nó chữa lành mọi đớn đau, sự hài lòng ân phúc đó mà nó mãi mãi mang hạnh phúc cho linh hồn tả tơi khổ đau và sự khôn ngoan đó mà nó dẫn đường cho loài người nhức nhối? Ở bất cứ nơi nào mà tôi đã đi qua, bất cứ nơi nào mà tôi đã dò dẫm, tôi đều đã trở về trắng tay cùng một trái tim khổ não. Như một đứa trẻ lầm lỡ lạc đường khỏi bà mẹ thương yêu, tôi đã lang thang xa thẳm vào vương quốc của tuyệt vọng và hư ảo rồi lại tìm kiếm sự thật tối thượng, xa hẳn khỏi con đường cô độc mà tôi đã khởi đầu trong cuộc truy tìm cái ước ao không bao giờ chinh phục được và cái khát khao không bao giờ khỏa lấp được đó; nhưng tôi chỉ được sự thiêu đốt trong nỗi thống khổ và cái đầu ủ rũ trở về.
Không có thỏa mãn nào hoặc sự vừa lòng mà tôi đã tìm thấy ở giữa những cuộc chiến của con người hay ở xa xôi khỏi đám đông mê loạn; hạnh phúc hay bất hạnh, cao cấp hay hư hoại, trong đau thương hay trong sung sướng, lúc nào cũng vậy ẩn ngự trong tôi, như cái bóng tối tăm, vẫn là một cái trống rỗng thẳm sâu mà không gì có thể phủ đầy, một mong muốn không cùng mà không thể nào lấp đầy được; tôi đã lang thang mù quáng và mệt lã, hỏi han mọi khách qua đường về cái niềm an ủi ấy mà nó sẽ chữa lành trái tim đau nhói của mình; họ đã trao gửi tôi những gì tốt đẹp nhất của một nụ cười êm dịu và sự chúc phúc, nhưng chẳng thể đưa tôi đi xa hơn trên cuộc truy tìm dài ngoằng của mình. Ở đâu cái ánh sáng đó và ở đâu cái hạnh phúc vô bờ đó?
Tôi mệt mõi, chán ngán với những cuộc lang thang hết thời này qua thời nọ; tôi rã rời, rũ rượi với những lao khổ hàng thế kỉ; tôi cạn kiệt không còn sức lực để vùng vẫy và tranh đấu. Bàn chân tôi nản chí trên mỗi bước đi; tôi lê lết bản thân mình; tôi hầu như mù lòa với việc sử dụng cặp mắt này đi qua không cùng những kỉ nguyên; tôi rụng hết tóc, phờ phạc và già nua. Tự hào và tuổi trẻ rời bỏ tôi, tôi gù gục xuống theo sức nặng và khổ sở của đau đớn không dứt; nhan sắc, cái tôi đã từng khoe khoang ồn ào, đã hao tàn và bỏ lại tôi trong nỗi kinh hoàng ghê tởm. Cái gì đã qua đi và cái gì đã được rèn đúc qua bao thời đại triền miên và không thể chịu đựng nổi ấy vượt quá kí ức tôi, chỉ biết sự thờ ơ lãnh đạm trong tôi đã trở nên tròn đầy.
Không ham muốn; không còn đam mê nào lung lạc tôi; không còn tình cảm nào xâu xé tôi; những cảm xúc đã đánh mất tất cả sức ảnh hưởng mạnh mẽ và lâu đời của nó đối với tôi; tình yêu dịu ngọt ở lại phía sau tôi, quá xa sau lưng; sự vui vẻ hồ hởi của việc hành động đã bị tiêu diệt hoàn toàn khỏi tôi; tham vọng, mà nó vốn có kích thích mạnh mẽ, để mang lại cả vinh dự lẫn ô nhục, vinh quang lẫn tủi hổ, đã được chôn cất cùng quá khứ xa xôi; niềm tự hào vốn ngẩng cao cái đầu của nó giữa những hỗn loạn của các hành động cao thượng lẫn hèn đớn, đã biến mất, không bao giờ xuất hiện lại nữa; sợ hãi, vốn tràn ngập và giữ con người trong cảnh nô lệ, đã bị nghiền nát; chết chóc kinh tởm, người bạn đồng hành vô tư và tệ hại hơn tất cả, không còn có khả năng kiểm soát tinh thần tôi với cái nhìn đe dọa của nó. Tuy vậy có một khoảng trống sâu thẳm của mong chờ khắc khoải không bao giờ dứt cho cái hầu như không thể đạt được.
Có thể nào tôi vươn đến đỉnh núi của thỏa mãn ân phúc và nắm chặt lấy hạnh phúc tối thượng đó? Ôi! Các đấng vĩ đại, hãy ban từ bi cho kẻ du hành cô độc đã trải qua cuộc trường chinh xuyên những đại dương bão tố, đã đi khắp các vùng đất và trải qua biết bao đau đớn! Tôi một mình - hãy đến đây giúp đỡ tôi, rũ lòng thương và trao hạnh phúc! Tôi đã thờ phục Người, đã tôn thờ Người, đã dâng hiến trước bàn thờ của Người, và đã chịu đựng để được hôn vào đôi chân thiêng liêng của Người. Hãy dịu ngọt với tôi, hỡi các Chúa tể của sự khôn ngoan, với cặp mắt của tình yêu và sự thông hiểu. Tôi đã làm gì, và tôi phải làm gì để vươn đến hào quang và sự vĩ đại? Tình trạng đáng thương này phải kéo dài đến bao lâu nữa? Hỡi Người, bao lâu trước đây tôi đã nhìn ngắm vẻ đẹp thánh thiện của Người? Tôi còn phải bước trên con đường dài ngoằng vào cô độc này đến bao giờ nữa? Có một kết thúc nào cho nỗi thống khổ vô tận này mà nó đã đốt cháy tình yêu của tôi cho Người? Tại sao người phải quay đi khuôn mặt mê ly, và đâu rồi nụ cười tuyệt đẹp có thể làm dịu ngay tất cả mọi khổ đau?
Tôi đã phục vụ các Ngài Vĩ Đại và thế giới nghèo túng này theo một cách khiêm tốn và tuyệt vọng; tôi đã yêu mọi thứ một cách mù lòa, cả lớn lẫn nhỏ, và tôi đã uống ở những suối nguồn của sự khôn ngoan trần tục. Nhưng chưa bao giờ tôi tới được đôi chân của Người. Như một bông hoa đã phai tàn, đã mất hết hương sắc và sự dịu ngọt của nó, chính là sự tồn tại của tôi; vô vị và hoang hóa, như một cái cây chết chẳng thể mang bóng mát cho những hành khách mệt mõi, tôi đã cho đi hết, chẳng giữ lại gì, và trống rỗng và tuyệt vọng vẫn cứ còn đây trong tôi. Tôi đã dẫn đường cho sự mù quáng và dày vò khổ đau, rồi chính tôi bị mù quáng và dày vò khổ đau hành hạ. Tại sao Người đã không vươn ra cánh tay giúp đỡ khi tôi vấp ngã? Tôi đã mệt mõi với việc đặt câu hỏi này; tôi không còn hi vọng; tất cả dường như đã chết, và bóng tối hoàn toàn lại chiếm ngự. Chẳng có nước mắt rơi xuống, tuy vậy tôi đang khóc, khóc trong nỗi đau vô tận. Chẳng có người qua đường nào có thể giúp tôi trong cảnh ngộ đáng thương này, bởi vì chả có ai ngoài tôi trên con đường dài đăng đẳng tuôn trào ra như một dòng suối vĩ đại chẳng có khởi đầu cũng không kết thúc. Tuyệt vọng, như một người điên, tôi lang bạt, chả biết đâu để đi, chả quan tâm tôi sẽ trở thành cái gì. Mặt trời không còn có thể thiêu đốt tôi được nữa. Tôi đã cháy tới tận xương tủy rồi. Như một đại dương bao la không biên giới, là sự trắng xóa đang chòng chọc bao bọc quanh tôi trên tất cả mọi phía, và tôi hầu như không thể dập tắt cái con đường sẽ dẫn tôi đến hạnh phúc tối thượng của tôi. Mọi thứ đã được bỏ lại phía sau tôi: những người bạn đường, những bạn bè của tôi và tình yêu của tôi - tôi cô đơn một cách tuyệt vọng.
Ôi! Bậc thầy của Từ bi, hãy đến giải cứu tôi và dẫn tôi ra khỏi đen tôi dày đặc này để đến được ánh sáng thuần khiết, và đến thiên đường bất tử, và đến khai sáng thanh bình. Tôi tìm kiếm sự khai sáng tinh truyền mà một vài Đấng Vĩ đại đã đạt được. Tôi tìm kiếm người Sứ giả cao vời mà người đó sẽ giải thoát tôi khỏi bánh xe luân hồi này. Tôi tìm kiếm Người anh em sẵn sàng sẽ chia sự khôn ngoan thánh thần của Người; Tôi tìm kiếm Người yêu mà người đó sẽ xoa dịu tôi; tôi đi tìm để đặt cái đầu mệt mõi của tôi vào lòng của sự Từ bi; tôi tìm kiếm Người bạn sẽ dẫn dắt tôi; tôi tìm để trú ẩn trong Ánh sáng.
Con đường chẳng đưa ra một câu trả lời nào cho những tiếng gọi tuyệt vọng của tôi; những bầu trời dữ dội này trông xuống tôi hoàn toàn lãnh đạm; những tiếng vọng xoa dịu hoàn toàn chẳng tồn tại, cũng chẳng có tiếng rên buồn thảm của các cơn gió, chỉ còn yên lặng bốn bề, cứu vớt cho những âm thanh đơn điệu của hơi thở chậm rãi và sự lê lết mệt mõi của những bước chân. Chẳng có hòa bình; có một cuộc vận động của hàng ngàn sinh linh vô hình xung quanh tôi, cứ như thể chúng đang nhạo báng cái khổ sở cô độc của tôi. Sự nín lặng đón chờ trước khi một cơn bão sắp tới đang là bạn đồng hành của tôi; chỉ có sự hủy hoại của hàng thế kỉ trả lời những khẩn cầu liên tục của tôi; sự cô quạnh đã đến mức trọn vẹn và ác liệt.
Con đường chẳng còn nói năng gì với tôi như thuở hồng hoang khi cô ta từng chỉ tôi cái đúng khỏi cái sai, cái thật khỏi cái giả, cái chủ yếu khỏi cái không đáng kể, cái vĩ đại khỏi cái tầm thường. Giờ đây cô ta im bặt như một nấm mồ. Cô ta đã chỉ cho tôi một phần của cách thức; nhưng phần còn lại tôi phải tự bước đi, trước khi con đường thân yêu này phải bị bỏ lại phía sau khi tôi vươn đến được con đường sáng sủa và vĩ đại hơn. Cô ta không thể vào đó, cô ta không thể là một cái bảng chỉ đường như ngày xưa, nhưng cứ để tôi được tự hài lòng với suy nghĩ về sự dẫn dắt của cô ta qua nhiều kỉ nguyên và bão tố để đến nơi yên nghỉ và toàn mãn đó.
Con đường trải dài trước mắt tôi, nhẹ nhàng và leo dốc một cách không cảm nhận được, không một khúc quanh và cũng chẳng một thứ gì cản trở độ dốc nhẹ nhàng của nó. Như một con rắn khổng lồ, mà cái đầu và đuôi của nó không thể chạm vào nhau được, đôi mắt của nó không thể nhìn thấy điểm cuối cùng của chính mình, nó nằm ườn ra trên cát ấm, nặng nề với sự chết chóc, ngái ngủ và thỏa mãn, đó là con đường yên lặng của tôi.
Nó có vẻ như đang thở và thở dài với sự thỏa mãn vui thích và yên lặng, nhưng giờ đây mặt trời đổ dần xuống những tia nắng cháy của ông ta và quét sạch mọi suy nghĩ khỏi tâm trí tôi. Ước mong duy nhất của tôi lúc này là tìm cho ra một bóng mát thú vị mà tôi có thể cho cơ thể mệt mõi này nghỉ ngơi một lúc; nhưng một lực đẩy không thể cưỡng lại được nhấn tôi và thúc giục tôi tiếp tục, không bao giờ cho phép tôi trì hoãn. Sức mạnh đó thúc ép tôi đi về phía trước với những bước chân loạng choạng. Tôi không thể cưỡng lại. Tôi yếu ớt và cạn kiệt, nhưng tôi tuân phục sự bắt buộc đầy quyền lực và vĩnh cữu đó. Tôi cứ bước, chao đảo và té ngã, như một con chim nhanh nhảu bị thương bởi một mũi tên hung ác; tôi vật vã và bất tỉnh. Chầm chậm và mệt nhọc tôi tỉnh lại, nhìn chằm chằm vào thiên đường tươi sáng và trần truồng, và tôi ham muốn nằm rồi nghỉ ngơi ở nơi đó; nhưng cái lực vĩ đại đó lại thúc vào đôi bàn chân tôi, như ngày xưa, để tiếp tục bước đi trên con đường không bao giờ kết thúc.
Trông kìa, có một cái cây cô độc, vài bước chân nữa thôi, bóng cây ngon lành sẽ chào đón tôi. Những chiếc lá thật dịu dàng, mượt mà, và tươi tắn, hơi thở của mùa xuân bất ngờ và cứu chữa đã làm thức tỉnh những cành cây chết chóc được vui tươi và xanh um trở lại. Bóng mát của nó dày cộm, đóng kín sự dò tìm của ánh nắng mặt trời. Ngọn cỏ thơm mát và cái cây bao dung mỉm cưới với sự mãn nguyện cùng tôi, mời gọi tôi chia sẽ nơi ở hạnh phúc của chúng. Nơi đây đầy chim chóc, vui tươi trong cuộc trò chuyện liên tục của chúng, kêu gọi nhau trong những thanh giọng nghịch ngợm. Với sực lực đang suy yếu, tôi lê mình để tận hưởng món quà hiếm hoi mà những vị trời tốt bụng đã ban tặng.
Bước đến đây trong cơn đau yếu, toàn bộ cái cây cúi xuống chào đón tôi, trao cho tôi một phần sức sống của nó; tôi trườn dưới bóng mát du dương và thơm tho ngắm nhìn một cách mệt mõi vào những tầng sâu mát rượi. Giấc ngủ và sự rã rời xâm chiếm tôi; tôi ngủ lịm đi, êm ái trong tiếng hót ca của những chú chim và tiếng xào xạt nhẹ nhàng của những tán lá. Tôi nghỉ ngơi trong những phút giây hạnh phúc quên lãng hoàn toàn tất cả những khổ sở và đau đớn, cơn nhức nhối của biết bao thời đại. Có thể tôi sẽ nằm đây, mãi mãi, trong ánh sáng nhẹ nhàng này, lâng lâng bởi những tiếng rì rầm của các sinh vật, không thể xáo động bởi những cơn bão trong ngoài! Thật tuyệt vời để cứ nằm đây mãi mãi và ngủ, ngủ, ngủ ....
Tôi đang nóng cháy, mặt trời nhìn chòng chọc vào tôi một cách ác nghiệt, như muốn trả thù những phút giây êm dịu của tôi. Cái cây thân yêu của tôi đâu rồi và những chú chim hạnh phúc kia nữa, cùng những bài hát vui vẻ của chúng, đâu rồi? Nhìn xung quanh như tôi có thể, nhưng chẳng đâu tôi có thể tìm thấy cái cây hạnh phúc. Mất rồi, mất rồi và tôi lại một mình một lần nữa. Chỉ là một giấc mơ? Chỉ là sự hư ảo như thuở hồng hoang, gầy dựng một hình dạng để diễn tả một ánh sáng vĩnh cửu? Hay nó là một chút thương xót của Vị trời tốt bụng nào đó, hay là một cuộc giải trí tàn nhẫn của một Vị trời xấu bụng? Hay đó là một lời hứa vĩ đại về tương lai? Hay đó chính là Đấng vĩ đại đã muốn thử sức mạnh của tính kiên trì và chịu đựng của tôi? Nhiều sự thật tô điểm tôi đã cố chạy theo chỉ để nghe được tiếng cười nhẫn tâm của họ khi tôi đã bắt được họ; nhưng ở đây tôi nghĩ rằng tôi đã an toàn không bị họ quay cuồng một cách cay nghiệt ấu trĩ, cũng không bị họ ngược đãi một cách man rợ nữa, tôi đã tìm tới cái cuối cùng - sự thật. Họ đã theo đuổi tôi tới tận nơi xa xôi và cô độc này sao? Với sự thận trọng vô cùng tôi đã học được cách gỡ bỏ cái giả khỏi cái thật, và khi tôi nghĩ rằng tôi đã thuần thục cái nghệ thuật đỉnh cao đó, tôi có cần phải bắt đầu ở chân của cái cầu thang khó nhọc đó một lần nữa?
Khi tôi bắt đầu con đường này trong những thời xưa cũ, sự chắc chắn đã từng in dấu trong những bước chân tôi; giờ đây một lần nữa sự kiên định dẫn dắt tôi, một nhiệt tình mới được sinh ra trong tôi, như ngày xưa, khi mà trước biết bao đau đớn và khổ não tôi đã nôn nóng đối mặt với cái không biết, và bồn chồn kiểm tra sức mạnh của mình với con đường không mệt mõi. Niềm hăng say của cuộc vùng vậy đang trào dâng lên trong tôi để chinh phục hạnh phúc vĩ đại và bất diệt. Con đường này với lực đẩy to lớn của nó không còn cần phải thúc ép tôi về phía trước nữa; tôi chạy nhanh hơn, không còn những bước chân nản chí. Tôi không còn bị tụt lại phía sau. Tôi là Bậc thầy của con đường. Không còn cần nó phải đốc thúc tôi hành động, bởi vì tôi chính là hành động; tôi sẵn sàng và tôi bước đi trong tự do.
Con đường trải dài dặm qua dặm, thời này qua thời nọ; dốc hơn xưa, hẹp hơn, đòi hỏi nhiều sự cố gắng hơn, con đường dựng nên những vách đứng, bỏ mặc phía sau những vùng đất quá khứ. Xa dưới chân tôi đã là những đất đai hoang vu và của sự đau khổ triền miên, nơi mà Những thứ không thật, dưới nhiều hình dạng và sự ngụy trang, cai trị những lãnh địa to lớn. Ở đây, trên độ cao này, chỉ có yên lặng ngự trị hoàn toàn; yên lặng cười với tôi; nhưng khi tôi bước không dừng lại trên con đường núi non này, niềm vui vừa mới đó lại chết một lần nữa, đôi bàn chân mệt mõi của tôi lại nản chí như xưa và tôi lại mong cầu cái cây thân yêu đó đã chia sẽ với tôi bóng mát hạnh phúc của nó và những bài ca du dương nhẹ nhàng của vô số chim chóc. Cái cây ma quỉ chẳng cho tôi được gì ngoài những những hạnh phúc ngắn ngủi, và mặc dù vậy, tôi lại hài lòng với niềm vui tạm thời đó. Tôi cầu xin cùng một vị Trời đã mở rộng sự từ bi thất thường của ông lên tôi, ban cho tôi chỉ một giây phút mát mẻ, cho tôi bài hát hạnh phúc để làm dịu đi trái tim đau nhói, và sự bầu bạn. Nếu nó đã là một giấc mơ ảo tưởng, cứ để cho tôi một lần nữa được ôm lấy nó và bám chặt vào nó ngay cả khi nó chỉ là một không gian ngắn ngủi! Mặc cho phù du có là một nếm trải của hạnh phúc tạm thời, tôi biết ơn đã được yên nghỉ trong bóng râm mát mẻ, sâu lắng.
Thấp thoáng xa xa, có một đám những cái cây mọc xung quanh một ngôi nhà vui tươi, với một khu vườn thơm ngát và ngọt ngào. Tôi đi vào đó, tận hưởng cái sự tươi mát và những nụ cười mê đắm của những thiếu nữ xinh đẹp. Tôi tham gia cùng tiếng cười tươi trẻ của họ và chung tạo niềm vui cùng họ. Những giọng nói chất đầy vui sướng nâng bổng tôi và âm nhạc nhẹ nhàng đưa tôi vào giấc ngủ. Ở đây là sự yên bình, yên lặng và hoàn toàn quên lãng. Tôi hạnh phúc và hài lòng, vì ở nơi chốn hạnh phúc này là niềm vui mà tôi đã tìm kiếm hàng hàng lớp lớp thời gian; thực tại chẳng tồn tại đâu ngoài nơi này. Tôi đã thỏa mãn chưa? Tôi đã được bao bọc bởi tất cả những thứ mà tôi ham muốn chưa? Tại sao tôi chịu đựng, tại sao tôi vất vã làm gì? Vì ở đây là niềm an ủi cho trái tim đau nhói và là sự xoa dịu cho những thứ cần xoa dịu.
Bao lâu, hay bao nhiêu năm, hay bao nhiêu ngày tháng tôi đã an trú trong nơi chốn hạnh phúc này, tôi không thể biết; cũng không thể đếm được những giờ phút vui vẻ mà tôi đã trải qua tại đây. Một lần nữa những mong cầu không thể thỏa mãn lại khuấy động trong các tầng sâu của trái tim tôi; nó đã thức dậy mới mẻ và vẫn tra tấn tôi. Tôi không thể yên nghỉ trong căn nhà của sự hài lòng này nữa; sự toàn mãn mà nó hứa hẹn tôi không nhận được; chẳng có hạnh phúc, xoa dịu nào trong những bức tường của nó. Tôi đã bị lừa dối bởi những điều phi thực tế này; tôi đã thõa thuê bằng những thứ không thật này; tôi đã được dẫn đi bằng ánh sáng của lý lẽ sai lầm này, và tôi đã thờ bái, như ngày xưa; ở đền đài của sự tối tăm. Tôi đã lừa đảo bản thân mình bằng sự tạm thời và những thứ nhất thời; sau nhiều năm và nhiều đau đớn một lần nữa tôi lại trở thành nạn nhân của những vị Trời nhạo báng. Và một lần nữa tôi phải lang bạt; một lần nữa tôi phải đối mặt với con đường thẳng tắp không khoan nhượng.
Một lần nữa tôi đi dưới mặt trời chói rực, một lần nữa tôi cảm thấy sức mạnh để đối mặt chuyến hành trình dài. Những nhiệt tình và hi vọng tươi trẻ trào dâng trong tôi; can đảm lại được sinh ra như mới. Con đường của nhiều năm tháng mỉm cười với tôi, một lần nữa hứa hẹn nhiều hơn như một lối đi của ánh sáng. Như một cái cây vĩ đại đã cúi người xuống trước những cơn gió bão, nhưng rồi lấy lại dáng vẻ của nó khi yên bình, đưa mắt nhìn một lần nữa, với cái đầu vươn thẳng, vào trong những bầu trời sâu thẳm, ngang ngạnh và lấp lánh trong mặt trời, tôi cũng cảm thấy vậy. Một lần nữa niềm vui của sự cô đơn đang rung động trên toàn thân tôi, và sự cô độc, tránh xa khỏi những vui thú kiêu ngạo và đám đông vô nghĩa, như một hơi thở của làn gió tươi mới thổi lên các ngọn đồi. Tôi sống một lần nữa đầy hào hứng để đi tìm đoạn cuối của tất cả những khổ đau, sự giải thoát tuyệt đỉnh. Hạnh phúc chính là con người đang vật lộn!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét